مدرسه خلاق
بعد از خانواده، مدرسه اولین مکانی است که کودک در آن به طور رسمی به سوی آموزش گام برمیدارد.
مدرسه ها مکان هایی برای تشویق خالقیت محسوب میشوند، چراکه:
این امر را به شیوهای کارآمدتر انجام میدهند و میتوانند آن را نه تنها در نخبگان، بلکه در تمامی یادگیرندگان توســعه دهند.
به عبارت دیگر، مدرســه ها میتوانند فراتر از فراهم کردن حوزه دانش، خالقیت یادگیرندگان را تقویت کنند.
درصورتیکه محیط های کلاسی، ریسک پذیری، مسئله، تفکر فردی، انگیزه های درونی و بیرونی را تســهیل میکنند
مدرسة خالق جایی است که شاگردان و معلمان در آنجا زندگی را با انرژی بالا و شادمانی سپری میکنند و با مسائل واقعی زندگی دست و پنجه نرم میکنند. همه با لذت و انگیزة بالا در تلاش اند و ساعتهای طولانی دربارة حل مسائل فکر میکنند.
بدون احساس گذشت زمان، برای رسیدن به مقصد تکاپو میکنند، اما وقتی به مقصد میرسند، آن را شروعی دوباره برای مواجه شدن با ابهام و مسئله ای دیگر میدانند. در مدرسة خالق، یادگیری با تعامل معلم و دانش آموزان با هم شکل میگیرد.
آنها در کنار هم یاد میگیرند از اشتباه کردن نترسند و به استقبالتازه های عجیب و غریب و غیرمنتظره بروند. چنین است که همیاری جایگزین رقابت میشود
در نظامهای آموزشی خالقیت باید از ســالهای اولیه پرورش یابد.
مدارس خلاق
سازمانهای آموزشی میتوانند محیطی را فراهم آورند که ترغیب کنندة خالقیت و نوآوری باشد و رشد و پرورش خالقیت را میسر کند.
چنین سازمانهایی، خود ویژگیهایی دارند از قبیل:
فرهنگ سازمانی خالق، محیط خالق، نیروی انســانی خالق و رهبری خالق. سازمانهای خالق از فرهنگی قوی و تشویق کننده برخوردارند و افراد را به گونه ای به ســازمان و هدف های آن متمایل میکنند که خود را جزئی از ســازمان بدانند.
تأکید اصلی چنین سازمانهایی بر روحیة کارآفرینی و تقویت زمینه های مناسب پرورش خالقیت و نوآوری است
در چنین سازمانهایی «تفکر» در مورد مسائل مدرسه به فعالیتی منظم تبدیل میشــود و یادگیرندگان به تفکر در مورد مسائل تحریک میشوند
نظامهای آموزشی خالق و آینده نگر همواره نگاه به آینده دارند و هوشیارانه پیشبینی و پیشــگیری میکنند.
این قبیل نظامهای آموزشــی، کمتر غافلگیر میشوند، در گذشته نمی مانند و توقف نمی کنند. بدیهی است، خالقیت در اینگونه نظامها از ارج و منزلتی والا برخوردار است
اگــر بخواهیم آموزش را تغییر دهیم تا بتواند خالقیت را تقویت کند، ایجاد ظرفیت خالقیت، هم در یادگیرندگان و هم در معلمان، ضروری است. معلمان در توسعه و حمایت از خالقیت کودکان در سالهای اولیه نقش مهمی دارند
اگر معلمان بخواهند یادگیرندگان به شهروندانی شایسته تبدیل شوند، پرورش خالقیت در سراسر برنامة درسی ضروری است.
در توســعه و تقویت خالقیت در ســازمانهای آموزشی، بیش از همه عامل مدیریت اثرگذار است و اگر مدیران مدرسه ها در کنار مهارتهای مدیریتی از دانش و مهارت خالقیت و نوآوری برخوردار باشند، زمینه های ایجاد و رشــد خالقیت در آموزشــگاه فراهم میآید.
صفحه گزارش های دبستان ترنج
مدیران مدارس ابتدایی
مدیران مدرسه های ابتدایی به رهبری خالق نیاز دارند تا بتوانند راه خالقیت را در معلمان، بــرای تقویــت یادگیری خالق یادگیرندگان، باز کنند. به عبارت دیگر، رهبری خالق اساســا در ارتباط با معلمان باید بتواند توانایی ها و ظرفیت های همة افراد درون مدرسه را توسعه دهد تا خالقیت از این طریق پشتیبانی و تقویت شود
خانواده در پرورش خالقیت، به ویژه در اوان کودکی، تأثیرگذار اســت. خالقیت کودکان با زمینه های خانوادگی و ارتباط کودک- والدین پیوسته است. عوامل متعددی مکمل خالقیت در کودکان هستند. شاید مهمترین آنها سبکهای فرزندپروری والدین، جــو عاطفــی خانواده، تحصیلات والدین، وضعیت اقتصادی- اجتماعی خانواده باشند.
سه مولفه مهم
محیط خالق که بر خالقیت یادگیرندگان تأثیر میگذارد، شامل این مؤلفه هاست:
- محیط مدرسة خالق؛
- برنامه های خالق
- معلمان خالق و روشهای تدریس خالق. فرهنگ خالق یکی دیگر از ابعاد تشــکیل دهندة مدرســة خالق اســت.
خالقیت در گروه شــکل میگیرد. بنابراین، مشارکت یک رکن و عنصر اساسی در گروه بندی یادگیرندگان است.
یکی دیگر از مؤلفه های مورد توجه در برنامة درســی مدرسة خالق، فضای کالبدی آن است. طراحی و ساخت فضا در مدرسه ها باید به گونه ای باشد که حس خالقیت را در یادگیرندگان تحریک و آن را پرورش دهد. یکی از ویژگی های فضا در مدرسة خالق «ویژگیهای روانشــناختی» است. بر اساس این ویژگی محیط باید به گونه ای طراحی شود که احساس امنیت و آرامش را در یادگیرندگان ایجاد کند.
یکی دیگر از ویژگیهای فضای کالبدی در مدرسة خالق، «جذابیــت و زیبایی» اســت. در تحقق این امر میتــوان از عناصر و مواد طبیعی نظیر فضای ســبز، گیاهان، درختان و نور خورشــید، از مصنوعاتی مانند آثار و نقاشــی های یادگیرندگان، دیوارهای نقاشــی شــده و در رنگ آمیزی مدرسه از رنگهای گرم، روشن و هیجان انگیز اســتفاده کرد.
ویژگی دیگر، «تحریک کنندگی» است. فضای کالبدی باید حــواس یادگیرندگان را تحریــک و درگیر کند. به این منظور میتوان از فضاهای باز در مدرسه و محرک ها و ابزارهای بصری در کلاس درس بهره گرفت.
ویژگی دیگر فضا در مدرســة خالق «انعطافپذیری» است.
فضا در مدرسة خالق باید برای یادگیرندگان لذت بخش، سرگرم کننده و آرام باشد. زمانی که یادگیرندگان احساس لذت و شادکامی داشته باشند، میتوانند مولد و مبتکر باشند.
صفحه گزارش های دبستان ترنج
سایر مولفه ها
زمان مؤلفة دیگر برنامة درســی خالق است. یادگیرندگان زمانی میتوانند ایده ها و افکار جدید خود را به منصة ظهور بگذارند که زمان کافی و مناســب در اختیار داشــته باشــند. محدودیت و فشــار زمانی در انجام تکالیف و فعالیتهــا باعث ایجاد تنش و اضطــراب و مانع از شکوفاشــدن خالقیت در یادگیرندگان میشــود
یادگیرندگانی که برای انجام وظایف تحت فشار قرار نمیگیرند، تمایل دارند از خالقیت بیشتری استفاده کنند.
ارزشیابی از یادگیرندگان، یکی از مهمترین مؤلفه های برنامة درسی خالق است که بر دیگر مؤلفه ها بسیار تأثیرگذار است. ارزشیابی باید در خدمت یادگیری و برای ارتقای یادگیری باشد و برآموخته ها و دانسته های یادگیرندگان تأکید کند و زمینه را برای آگاهی یادگیرندگان از نقاط قوت و ضعفشان فراهم آورد. برای تحقق این امر باید در روشهای سنتی ارزشیابی مانند ارزشیابی کمی، نتیجه مدار، آزمونهای مداد-کاغذی، امتحان محور و بسته پاسخ بازنگری صورت گیرد و از روشهای جدید ارزشیابی که فرایندمدار، کیفی و بازپاسخ هستند، استفاده کرد. بر روشهایی نظیر ارزشیابی توصیفی (تکوینی و مستمر)، عملکردی، خودارزیابی، ارزیابی همتایان و بازخوردی تأکید میشود.
معلمان پرورش دهندة خالقیت آنانی هستند که خودارزیابی را در یادگیرندگان توسعه دهند در ارزشــیابی یادگیرندگان، به جای اســتفاده از آزمونهایــی که تنها محفوظات را میســنجند، از ارزشیابی توصیفی، عملکردی و بازخوردهای متعدد استفاده شود و
یادگیرندگان به خاطر اشتباهاتی که مرتکب میشوند، سرزنش نشوند.
شما در صفحه گزارش های دبستان ترنج هستید
