Increasing student participation 1
افزایش مشارکت دانش‌آموزان در کلاس
مشارکت فعالانه دانش‌آموزان در فعالیت های کلاسی موجب ایجاد درگیری ذهنی با موضوع می شود. مهارت به خاطر آوردن مطالب و بهبود مهارت تفکر انتقادی از جمله محاسن مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس است.
از جمله نتایج مشارکت دانش‌آموزان در کلاس این است که متوجه می‌شویم دانش‌آموز مطالب را از قبل خوب مطالعه کرده است.
تاثیر دیگر این روش عبارت است از ایجاد یادگیری عمیق، بهبود حافظه، یادگیری از یکدیگر و عمق بخشیدن به روابط دانش‌آموز با معلم و دانش‌آموزان دیگر. این مشارکت می‌تواند شامل هر چیزی و هر نوع مشارکتی باشد.
و البته که عدم مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس دلایل مختلف و گوناگونی دارد که از کنار آن می‌گذریم و بر نحوه و راههای افزایش مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس تمرکز می کنیم.
گام اول افزایش مشارکت دانش‌آموزان در کلاس :
شناسایی نگرش و رفتار
دانش‌آموزان بنویسند «دوست دارند» که:
- در مدرسه چگونه با آن ها رفتار شود؟
- چه کلامی را می خواهند ببینند یا بشنوند؟
و ایجاد گروه بندی سه یا چهار نفره و انجام این کارها در قالب گروه
گام دوم :
خلق محیط زندگی یا فضای زیستی مطلوب
برایشان بر روی کاغذ یک فضای زیستی ترسیم کنید که مردم می توانند در آنجا زندگی کنند. از کلمات استفاده کنید مانند:
- جزیره
- کشتی
- بالون
- دهکده یا روستا
- پارک
- جنگل
- باغ
- خانه
- فضای شهری مورد نظر
- و ….
به آنها بگویید که با این کلمات چگونه می توانند یک ترسیم ذهنی ایجاد کنند؟ چگونه می توان آن را پیاده سازی نمود؟ در صورت لزوم فقط حمایتشان کنید.
گام سوم افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس :
خلق سمبل یا نماد
هر گروه از دانش‌آموزان یک نماد یا سمبل ترسیم کنند مثلا اگر مسخره‌کردن دانش‌آموزان در مدرسه را نمی‌خواهند‌ببینند تصویر انگشت شصت دستی که رو به پایین است را بکشند.
مثلا” اگر حمایت رفتاری در کلاس و مدرسه را دوست دارند عکس یک پل که دو ساحل رودخانه را به هم وصل کرده را به عنوان نشانه یا نماد حمایت بکشند.
مثلا” برای همکاری، دو دست که با حالت رفاقت و دوستی پیوند یافته اند را به عنوان نماد انتخاب کنند و …..
گام چهارم :
قراردادن سمبل‌ها در فضای زیستی
دانش‌آموزان سمبل‌هایی را که می خواهند در کلاس ببینند با بشنوند را درون فضای زیستی بچسبانند یا بکشند و سمبل رفتارهایی را که نمی‌خواهند ببینند یا بشنوند را بیرون فضای زیستی بچسبانند یا بکشند.
زیر سمبل ها معنای آن ها را بنویسند .
توجه شود که زیبایی تصویر یا ترسیم ها مهم نیست (در عین حال که هر چه زیباتر باشد و جلوه بصری داشته باشد بهتر است) بلکه نکته مهم و ارزشمند، درگیر‌کردن تمام اعضای گروه در فرایند خلق و آفرینش این فضای زیستی و سمبل های آن است. مربی حتما” توجه کند که تمام اعضای گروه درگیر موضوع شوند و همکاری داشته باشند.
گام پنجم افزایش مشارکت دانش‌آموزان در کلاس :
ارائه گروهی
از نماینده هر گروه بخواهید تا فضای زیستی تولید کرده خود را به دیگر اعضای کلاس نشان داده و مطالب لازم را ارائه دهد و یک دانش‌آموز ضمن مشاهده دقیق، لیست رفتارها و نگرش‌های گروه را ثبت کند.
گام ششم :
فضای زیستی کل کلاس
حالا هر گروه فضای زیستی خود، رفتارها و نگرش‌های مطلوب و نامطلوب خود را ارائه کند و تمام اعضای کلاس بحث و توافق کنند که چه چیزی را می‌خواهند ببینند یا بشنوند یا چه چیزی را نمی خواهند ببینند یا بشنوند.
حالا تمام دانش‌آموزان روی یک ورق فضای زیستی جدیدی را برای تمام کلاس خلق کنند و تمام دانش‌آموزان در آن مشارکت کنند هر کدام یک کاری انجام دهند از جمله:
- یکی خطوط اصلی را ترسیم کند
- یکی طرح کلی را
- یکی سمبل
- یکی رنگ کردن
- یکی نوشتن
- و ….
در این نقطه شما به عنوان مربی یا معلم از فرصت استفاده کنید تا اصول پنچ گانه اخلاق جهانی را معرفی کنید که عبارتند از:
- احترام
- مسئولیت پذیری
- مراقبت
- انصاف
- صداقت
می توانید از شیوه سقراطی استفاده کنید مثلا سئوال کنید:
- چنانچه بخواهیم در کلاسمان از تحقیر و مسخره کردن یکدیگر پرهیز کنیم، به چه چیز ارزش می گذاریم؟
- چه ارزشی را مدنظر داریم؟
و یا بپرسید:
- انصاف در کلاس درس به چه معناست و در عمل خودتان چگونه است؟
- چگونه خود را در کلاس درس و مراوده با دیگران نشان می دهید؟
- صداقت و درستکاری چگونه است و شما چگونه آن را در رفتارتان با دیگران نشان می دهید؟
طوری باشید که انگار عضوی از گروه ها هستید.
گام هفتم:
ببخشید یا دریافت کنید
در این مرحله از دانش‌آموزان بپرسید:
- برای برخورداری از چنین کلاسی و رسیدن به این هدف، حاضرید چه چیزی را ببخشید؟
- خودتان حاضرید چه کاری برای رسیدن به این هدف یا ساختن این فضای زیستی انجام دهید؟
گام هشتم :
تعهد از کلاس
این گام بسیار اساسی است:
از تک تک دانش‌آموزان تعهد و قول بگیرید که در برابر فهرست رفتارهای ذکر شده در اساسنامه، تمام همتشان را بکار گیرند و برایش بایستند.
تعهد کلامی خوب است ولی تعهد کتبی بسیار بهتر است. دانش‌آموزان امضا کنند و به دیوار کلاس بچسبانید و از آن پس راهنمای رفتار و اساسنامه کلاس درس خواهد بود.
هر معلمی راهکاری را در پیش می گیرد که این راهکار (راهکار ارائه شده در این مقاله) از بهترین راهکارهای ارائه شده و دستاورد پژوهشی فوق العاده است.
گام آخر
گام نهم :
آن را زنده نگه دارید!!!
برای زنده نگه داشتن قواعد و مقررات علاوه بر مشارکت و درگیر‌کردن دانش‌آموزان در تدوین، اشاره کردن مدام به این سند و اجرایی نمودن آن بسیار مهم است.
وقتی کلاس کارش را به خوبی انجام می‌دهد از بچه‌ها بپرسید:
- بچه‌ها فکر می کنید ما اساسنامه کلاس را اجرا می کنیم؟
- این اساسنامه برای کلاس ما چه اثری دارد؟
- برای زنده نگه داشتن آن هر کدام از ما چه می توانیم بکنیم؟
مهم است به این نکته توجه کنیم وقتی خلافی انجام می شود به اساسنامه اشاره نکنیم که در این صورت اساسنامه را از دریچه منفی خواهند دید.
در این صورت ممکن است بسیاری از دانش‌آموزان فکر کنند در مشکل بزرگی افتاده اند و معلم می خواهد برایمان روضه بخواند.
ولی اگر هم به هنگامی که همه چیز خوب پیش می رود و هم زمانی که مشکلی پیش می آید به آن اشاره کنیم، همان معنایی را می یابد که واقعا” هست.
شروع سال تحصیلی یا ترم جدید با تهیه و تدوین اساسنامه به دانش‌آموزان چنان احساس قدرت و اختیار می‌دهد که کمتر استراتژی یا راهکاری می‌تواند چنین احساسی ایجاد کند.
این فعالیت به دانش‌آموزان نشان می دهد معلم برای رفتار و یادگیری آنها به آنها اعتماد دارد.
همه این ها برای افزایش مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس و ایجاد فضای با نشاط است.
کلام پایانی
گوش دادن به دانش‌آموزان
یکی از موثرترین راههای کمک به افراد برای افزایش گفتگو در کلاس، رفتار ساده گوش‌دادن به گفته‌هایشان است.
این به معنای آن نیست که ضرورتا” با آن موافقیم بلکه نکته اساسی این است که آنها احساس می کنند به حرف‌هایشان گوش داده شده است و دیدگاه خود را بیان کرده‌اند.
مقاله ای در این رابطه در سایت وجود دارد که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنم.
